- Introdución
- 1. UNIÓN EUROPEA
- 1.1 Estratexia da UE sobre a biodiversidade de aquí a 2030
- 1.2 DIRECTIVA (UE) 2018/2001 DO PARLAMENTO EUROPEO E DO CONSELLO do 11 de decembro de 2018 relativa ao fomento do uso de enerxía procedente de fontes renovables (versión refundida) *
- 1.3 DIRECTIVA 2011/92/UE DO PARLAMENTO EUROPEO E DO CONSELLO do 13 de decembro de 2011 relativa á avaliación das repercusións de determinados proxectos públicos e privados sobre o medio ambiente) *
- 1.4 Convenio Europeo da Paisaxe (2000), ratificado por España en 2008
- 1.5 DIRECTIVA 2009/147/CE DO PARLAMENTO EUROPEO E DO CONSELLO do 30 de novembro de 2009 relativa á conservación das aves silvestres *
- 1.6 DIRECTIVA 2001/42/CE DO PARLAMENTO EUROPEO E DO CONSELLO do 27 de xuño de 2001 relativa á avaliación dos efectos de determinados plans e programas no medio ambiente *
- 1.7 Directiva 92/43 CEE DO CONSELLO do 21 de maio de 1992 relativa á conservación dos hábitats naturais e da fauna e flora silvestres *
- 2. NACIONAIS
- 2.1 Resolución do 30 de decembro de 2020, da Dirección Xeral de Calidade e Avaliación Ambiental, pola que se formula a declaración ambiental estratéxica do Plan Nacional Integrado de Enerxía e Clima 2021-2030
- 2.2 Estratexia Nacional de Infraestrutura Verde e da Conectividade e Restauración Ecolóxicas (2020)
- 2.3 Real Decreto 23/2020 do 23 de xuño, polo que se aproban medidas en materia de enerxía e noutros ámbitos para a reactivación económica *
- 2.4 Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia de España (2021)
- 2.5 Estratexia de conservación e de loita contra as ameazas de plantas protexidas de altos cumes ( Miteco, 2019)
- 2.6 Estratexia Española de Conservación Vexetal 2014-2020 (2014)
- 2.7 Lei 21/2013, do 9 de decembro, de avaliación ambiental *
- 2.8 Lei 42/2007, do 13 de decembro, do Patrimonio Natural e da Biodiversidade. E a súa modificación pola Lei 33/2015, do 21 de setembro *
- 3. REXIONAIS
- 3.1 Lei 4/2015, do 24 de marzo, do Patrimonio Natural de Castela e León *
- 3.2 Lei 4/2011, do 29 de marzo, de aprobación das Directrices de Ordenación de Ámbito Subregional da Montaña Cantábrica Central en Castela e León *
- 3.3 Real Decreto 139/2011, do 4 de febreiro, para o desenvolvemento da Listaxe de Especies Silvestres en Réxime de Protección Especial e do Catálogo Español de Especies Ameazadas *
- 3.4 Decreto 120/2008, do 4 de decembro polo que se regula o Catálogo Rexional de Especies Ameazadas de Cantabria *
- 3.5 DECRETO 88/2007, do 19 de abril, polo que se regula o Catálogo galego de especies ameazadas *
- 3.6 Decreto 63/2007 DECRETO 63/2007, do 14 de xuño, polo que se crean o Catálogo de Flora Protexida de Castela e León e a figura de protección denominada Microreserva de Flora *
- 3.7 Lei 10/1998, do 5 de decembro, de Ordenación do Territorio de Castela e León *
- 3.8 DECRETO 65/95, do 27 de abril, polo que se crea o Catálogo Rexional de Especies Ameazadas da Flora do Principado de Asturias e dítanse normas para a súa protección *
Introdución
As afeccións á natureza indicadas en o Informe-manifiesto Medinat entran en conflito con diferentes plans, normativas, estratexias e leis, tanto vinculantes (*) como non vinculantes. Ademais, son totalmente contrarias aos principios que inspiran a Lei 42/2007 do Patrimonio Natural e da Biodiversidade e aos requirimentos de Conservación da Biodiversidade e da Rede Natura 2000.
Numerosas estratexias europeas e nacionais, como a recentemente nada Estrategia Nacional de Infraestructura Verde y de la Conectividad y Restauración Ecológicas, pretenden investir a perda de biodiversidade e asumir o liderado mundial predicando co exemplo e a acción (Estrategia de la UE sobre la biodiversidad 2030). Neste contexto, a Cordilleira Cantábrica é un dos principais corredores ecolóxicos peninsulares, clave para o cumprimento dos devanditos obxectivos. Con todo, nestes momentos vese ameazada con actividades industriais que poden facerse realidade antes de que se produza a designación xurídica dos novos espazos protexidos que deben integrar os corredores ecolóxicos.
Paralelamente, os parques eólicos proxectados na Cordilleira Cantábrica reducirán a crecente actividade ecoturística que está a conter o seu despoboamento, ademais de construírse directamente en ou moi próximos a espazos protexidos dentro da Rede Natura 2000, Reservas da Biosfera e zonas de alto interese para a conservación da biodiversidade, nas cales se fomentaron, desde hai anos, procesos de desenvolvemento socioeconómico baseados no turismo rural e de natureza. Por tanto, estas localizacións xeran un conflito co Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia proposto recentemente polo Goberno de España.
Os conflitos citados non son os únicos que xeraría a instalación de megaproyectos de enerxías renovables na Cordilleira Cantábrica. Recollemos as principais leis, normativas e estratexias, tanto internacionais como nacionais, que serían incumpridas se estes proxectos chegasen a facerse realidade.
O documento orixinal de MediNat é:
1. UNIÓN EUROPEA
1.1 Estratexia da UE sobre a biodiversidade de aquí a 2030
A presente estratexia é emprendedora e incentivadora tanto en teoría como na práctica. Reflicte o feito de que para protexer e recuperar a natureza vai ser necesario algo máis que lexislación. Esixirá a adopción de medidas por parte dos cidadáns, as empresas, os interlocutores sociais e a comunidade investigadora e de coñecemento, así como asociacións sólidas entre os niveis local, rexional, nacional e europeo. A presente estratexia está en consonancia coas ambicións e o compromiso establecidos nas orientacións políticas da presidenta Von der Leyen e no Pacto Verde Europeo.
Todas as novas iniciativas e propostas contarán co respaldo dos instrumentos de mellora da lexislación da Comisión. Baseándose en consultas públicas e na identificación dos impactos ambientais, sociais e económicos, as avaliacións de impacto contribuirán a garantir que todas as iniciativas alcancen os seus obxectivos da maneira máis eficaz e menos gravosa e cumpran o mandamento verde: «non ocasionarás danos».
[…]
2.2.5. Solucións para a xeración de enerxía beneficiosas para todas as partes Para atenuar os riscos climáticos e ambientais xerados polo uso crecente de determinadas fontes de bioenergía, a Directiva sobre enerxías renovables revisada inclúe uns criterios de sustentabilidade reforzados.
1.2 DIRECTIVA (UE) 2018/2001 DO PARLAMENTO EUROPEO E DO CONSELLO do 11 de decembro de 2018 relativa ao fomento do uso de enerxía procedente de fontes renovables (versión refundida) *
Como moi tarde o 31 de decembro de 2021 e, posteriormente, cada tres anos, a Comisión informará o Parlamento Europeo e ao Consello acerca dos resultados do apoio á electricidade procedente de fontes renovables concedido mediante licitación na Unión, analizando en particular a capacidade das licitacións de:
a) conseguir unha redución dos custos;
b) conseguir melloras tecnolóxicas;
c) conseguir índices elevados de finalización dos proxectos;
d) permitir a participación non discriminatoria dos pequenos actores e, no seu caso, as autoridades locais;
e) limitar o impacto ambiental;
f) garantir a aceptabilidade local;
g) garantir a seguridade da subministración e a integración da rede.
Entre os compromisos fundamentais da nova Estratexia da UE sobre biodiversidade ata 2030 está conferir protección xurídica ao 30 % da superficie terrestre e ao 30 % da mariña da UE, como mínimo, e incorporar corredores ecolóxicos, dentro dunha auténtica Rede Transeuropea de Espazos Naturais. Os Estados membros terán ata finais de 2023 para demostrar que realizaron avances significativos na designación xurídica de novos espazos protexidos e na integración de corredores ecolóxicos.
1.3 DIRECTIVA 2011/92/UE DO PARLAMENTO EUROPEO E DO CONSELLO do 13 de decembro de 2011 relativa á avaliación das repercusións de determinados proxectos públicos e privados sobre o medio ambiente) *
Considera:
14) Os efectos dun proxecto sobre o medio ambiente deben avaliarse para protexer a saúde humana, contri buir mediante unha mellor contorna á calidade de vida, velar polo mantemento da diversidade de especies e conservar a capacidade de reprodución do ecosistema como recurso fundamental da vida.
1.4 Convenio Europeo da Paisaxe (2000), ratificado por España en 2008
Establece no seu Artigo 5 que o compromiso de:
a) recoñecer xuridicamente as paisaxes como elemento fundamental da contorna humana, expresión da diversidade do seu patrimonio común cultural e natural e como fundamento da súa identidade;
b) definir e aplicar en materia de paisaxes políticas destinadas á protección, xestión e ordenación da paisaxe mediante a adopción das medidas específicas contempladas no artigo 6;
c) establecer procedementos para a participación pública, así como para participación das autoridades locais e rexionais e outras partes interesadas na formulación e aplicación das políticas en materia de paisaxe mencionadas na anterior letra b);
d) integrar a paisaxe nas políticas de ordenación territorial e urbanística e nas súas políticas en materia cultural, ambiental, agrícola, social e económica, así como en calquera outras políticas que poidan ter un impacto directo ou indirecto sobre a paisaxe.
No artigo 6 C, cada Parte comprométese a:
a)
i) a identificar as súas propias paisaxes en todo o seu territorio;
ii) a analizar as súas características e as forzas e presións que os transforman;
iii) a realizar o seguimento das súas transformacións;
b) a cualificar as paisaxes así definidas, tendo en conta os valores particulares que lles atribúen as Partes e a poboación interesadas;
1.5 DIRECTIVA 2009/147/CE DO PARLAMENTO EUROPEO E DO CONSELLO do 30 de novembro de 2009 relativa á conservación das aves silvestres *
(6) As medidas que deben adaptarse han de aplicarse aos diversos factores que poidan actuar sobre o nivel de poboación das aves, a saber: as repercusións das actividades humanas e en particular a destrución e a contaminación dos seus hábitats, a captura e a destrución polo home e o comercio ao que dan lugar ditas prácticas e procede adaptar a severidade de dichas medidas á situación das distintas especies no marco dunha política de conservación.
(7) A conservación ten por obxectivo a protección a longo prazo e a administración dos recursos naturais como parte integrante do patrimonio dos pobos europeos. Permite a regulación dos devanditos recursos e da súa explotación sobre a base das medidas necesarias para a conservación e a adaptación do equilibrio natural das especies dentro dos límites razoablemente posibles.
(8) A preservación, o mantemento ou o restablecemento dunha diversidade e dunha superficie suficiente de hábitats son indispensables para a conservación de todas as especies de aves. Determinadas especies de aves deben ser obxecto de medidas de conservación especiais con respecto ao seu hábitat co fin de asegurar a súa supervivencia e a súa reprodución dentro da súa área de distribución. Ditas medidas deben, así mesmo, ter en conta as especies migratorias e estar coordinadas con miras ao establecemento dunha rede coherente.
1.6 DIRECTIVA 2001/42/CE DO PARLAMENTO EUROPEO E DO CONSELLO do 27 de xuño de 2001 relativa á avaliación dos efectos de determinados plans e programas no medio ambiente *
Considera:
(3) O Convenio sobre a Diversidade Biolóxica require ás Partes que integren, na medida do posible e segundo proceda, a conservación e a utilización sustentable da diversidade biolóxica nos plans e programas sectoriais ou intersectoriales pertinentes.
6) Os diferentes sistemas de avaliación ambiental vixentes nos Estados membros deben conter uns requisitos de procedemento comúns, necesarios para contribuír a un elevado nivel de protección do medioambiente.
1.7 Directiva 92/43 CEE DO CONSELLO do 21 de maio de 1992 relativa á conservación dos hábitats naturais e da fauna e flora silvestres *
Artigo 20. Corredores ecolóxicos e Áreas de montaña.
As Administracións Públicas preverán, na súa planificación ambiental ou nos Plans de Ordenación dos Recursos Naturais, mecanismos para lograr a conectividade ecolóxica do territorio, establecendo ou restablecendo corredores, en particular entre os espazos protexidos Rede Natura 2000 e entre aqueles espazos naturais de singular relevancia para a biodiversidade. Para iso outorgarase un papel prioritario aos cursos fluviais, as vías pecuarias, as áreas de montaña e outros elementos do territorio, lineais e continuos, ou que actúan como puntos de ligazón, con independencia de que teñan a condición de espazos naturais protexidos. As Administracións Públicas promoverán unhas directrices de conservación das áreas de montaña que atendan, como mínimo, aos valores paisaxísticos, hídricos e ambientais das mesmas.
Artigo 46. Coherencia e conectividade da Rede.
Co fin de mellorar a coherencia ecolóxica e a conectividade da Rede Natura 2000, as Comunidades autónomas, no marco das súas políticas ambientais e de ordenación territorial, fomentarán a conservación de corredores ecolóxicos e a xestión daqueles elementos da paisaxe e áreas territoriais que resultan esenciais ou revistan primordial importancia para a migración, a distribución xeográfica e o intercambio xenético entre poboacións de especies de fauna e flora silvestre.
Este último artigo, sinala claramente a necesidade de fomentar a conservación daqueles espazos, estean ou non baixo algunha figura de protección, que permita conectar distintos espazos territoriais de alto valor natural, para fomentar a migración, a distribución xeográfica e o intercambio xenético entre as especies, esencial para a adecuada xestión e conservación dos espazos e para asegurar a coherencia da rede, solicitada polos Directiva Hábitats.
2. NACIONAIS
2.1 Resolución do 30 de decembro de 2020, da Dirección Xeral de Calidade e Avaliación Ambiental, pola que se formula a declaración ambiental estratéxica do Plan Nacional Integrado de Enerxía e Clima 2021-2030
5. Determinacións ambientais:
A normativa ambiental vixente, internacional, comunitaria e nacional, así como os convenios e acordos internacionais en materia ambiental, estableceron unha serie de criterios ambientais que son os que deben definir o marco da planificación en calquera sector. En liñas xerais, estes criterios son:
1. Minimizar a emisión de gases de efecto invernadoiro, así como as emisións de contaminantes á atmosfera.
2. Garantir a conservación dos chans e evitar os procesos erosivos.
3. Procurar o bo estado das augas continentais (superficiais e subterráneas) e dos ecosistemas acuáticos asociados.
4. Garantir a conservación da biodiversidade, especialmente nos espazos naturais protexidos e aqueles enclaves relevantes para a conservación, así como a conectividade ecolóxica e a permeabilidade territorial.
5. Previr a deterioración do medio mariño e garantir a conservación da súa biodiversidade.
6. Procurar a conservación da paisaxe rural.
7. Minimizar a afección a elementos do patrimonio histórico, cultural, arqueolóxico e etnográfico e protexer os bens de interese público como montes de utilidade pública, vías pecuarias, etc.
8. Evitar a deterioración dos espazos urbanos e periurbanos e reducir o impacto do despoboamento e abandono do medio rural sobre os seus valores ecolóxicos, culturais e sociais.
9. Maximizar a eficiencia no uso dos recursos, reducindo os residuos xerados e fomentando a reutilización e a reciclaxe.
10. Protexer a saúde dos cidadáns en relación co medio ambiente.
11. Contribuír á loita contra a pobreza enerxética.
Sobre os obxectivos ambientais:
[…] a contribución do PNIEC respecto a os obxectivos ambientais dos apartados, 3 «Saúde e benestar», 14 «Vida submarina» e 15 «Vida dos ecosistemas terrestres», deberíanse reforzar integrando os seguintes obxectivos ambientais descritos no EsAE e que emanan das políticas, estratexias e normativas internacionais, europeas e nacionais.
– Avanzar cara a unha planificación equitativa das medidas que aborda o PNIEC, de forma que se compensen beneficios e prexuízos nas poboacións afectadas, en consonancia coa Estratexia de Transición Xusta.
– Contribuír a un desenvolvemento rural sustentable e xusto para todos os habitantes, fomentando o autoabastecemento enerxético dos pobos para incrementar a soberanía enerxética, á vez que se fomentará a repoboación ou mantemento da poboación existente en zonas vulnerables ao despoboamento.
– Favorecer a capacidade de resiliencia do territorio en todas aquelas actuacións derivadas do plan con incidencia directa territorial promovendo os servizos exosistémicos.
– Fomentar a economía circular, priorizar actuacións que non xeren residuos ou os minimicen a través da reciclaxe e a reutilización, en consonancia coa Estratexia Española de Economía Circular.
– Fomentar a utilización sustentable dos recursos naturais e deter a perda de biodiversidade.
– Protección, xestión e ordenación da paisaxe e fomento das actuacións que impliquen a protección e revalorización do patrimonio cultural.
– Contribuír ao mantemento dun estado de conservación favorable dos ecosistemas naturais, e en particular, dos hábitats e especies que son obxecto de conservación nos espazos naturais protexidos e na Rede Natura 2000 ( ZEPA e LIC/ ZEC), tanto terrestres como mariños.
– Contribución ao logro do bo estado ambiental do medio mariño e das augas continentais de acordo co Directiva Marco de Estratexia Mariña (Directiva 2008/56/CE) e a Directiva Marco da auga (Directiva 200/60/CE), respectivamente.
2.2 Estratexia Nacional de Infraestrutura Verde e da Conectividade e Restauración Ecolóxicas (2020)
A Estratexia estatal de infraestrutura verde e da conectividade e restauración ecolóxicas terá por obxectivo marcar as directrices para a identificación e conservación dos elementos do territorio que compoñen a infraestrutura verde do territorio español, terrestre e mariño, e para que a planificación territorial e sectorial que realicen as Administracións públicas permita e asegure a conectividade ecolóxica e a funcionalidade dos ecosistemas, a mitigación e adaptación para os efectos do cambio climático, a desfragmentación de áreas estratéxicas para a conectividade e a restauración de ecosistemas degradados.
Os Estados membros terán ata finais de 2023 para demostrar que realizaron avances significativos na designación xurídica de novos espazos protexidos e na integración de corredores ecolóxicos.
2.3 Real Decreto 23/2020 do 23 de xuño, polo que se aproban medidas en materia de enerxía e noutros ámbitos para a reactivación económica *
Na exposición de motivos, lese:
Por outra banda, modifícase a Lei 21/2013, do 9 de decembro, de avaliación ambiental, para dotar ao procedemento de avaliación ambiental dunha maior axilidade e seguridade xurídica, facilitando a tramitación de proxectos que permitan impulsar a reactivación económica á vez que se garante a protección do medioambiente.
Para iso, modifícanse os artigos 34, 43 e 47 da Lei 21/2013, do 9 de decembro, con obxecto de regular a prórroga de vixencia das declaracións de impacto, evitando así o baleiro xurídico existente, así como axilizar o procedemento para a determinación de alcance do estudo de impacto ambiental e o relativo á avaliación ambiental simplificada, equiparándoa ao procedemento de avaliación ambiental ordinaria.
Na Disposición final segunda:
«Artigo 79. Obxecto do Instituto para a Transición Xusta, O.A.: O Instituto para a Transición Xusta, O.A., ten por obxecto a identificación e adopción de medidas que garantan a traballadores e territorios afectados pola transición cara a unha economía máis ecolóxica, baixa en carbono, un tratamento equitativo e solidario, minimizando os impactos negativos sobre o emprego e o despoboamento destes territorios.»
Esta transición enerxética debe moverse cara a un sistema enerxético cun impacto social que sexa xusto e beneficie aos cidadáns máis vulnerables
Nos últimos dous anos está a producirse o peche das centrais térmicas de carbón, este feito ten un forte impacto na situación económica de determinadas comarcas de España na que os seus cidadáns dependen dos postos de traballo xerados directa ou indirectamente por estas centrais de produción. Para favorecer a xeración de actividade económica alternativa, na Real Decreto-lei 17/2019, do 22 de novembro, introduciuse unha disposición adicional na Lei 24/2013, do 26 de decembro que permite regular procedementos e establecer requisitos para a concesión da totalidade ou de parte da capacidade de acceso de evacuación dos nós da rede afectados polos devanditos peches que, ademais dos requisitos técnicos e económicos, ponderen os beneficios ambientais e sociais. Para poder deseñar eses procedementos, resulta necesario coñecer neses nós concretos a capacidade de acceso existente, tomando en consideración a evolución da tecnoloxía e dos criterios técnicos e de seguridade. Por este motivo, na disposición adicional primeira habilítase á Dirección Xeral de Política Enerxética e Minas á petición ao operador do sistema para que informe da capacidade dos nós de transición xusta que se detallan no anexo aplicando criterios asociados á potencia de curtocircuíto e á estabilidade estática e dinámica da rede.
Nós da Rede de Transporte: Carrio 220 kV, Compostilla 220 kV, Compostilla 400 kV, Gardo 220 kV, La Robla 400 kV, Lada 400 kV, Lancha 220 kV, Litoral 400 kV, Meirama 220 kV, Montearenas 400 kV, Montearenas 220 kV, Mudejar 400 kV, Narcea 400 kV, Piñeiral do Rey 400 kV, Piñeiral do Rey 220 kV, Pontes García Rodriguez 400 kV, Puertollano 220 kV, Soto Ribeira 400 kV, Soto Ribeira 220 kV, Velilla 400 kV, Garoña 400 kV, Garoña 220 kV.
2.4 Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia de España (2021)
O desenvolvemento de parques eólicos é parte substancial dunha das dez “políticas panca” (Política III: transición enerxética xusta e inclusiva). Con todo, os proxectos de enerxías renovables coñecidos ata a data entran en claro conflito con outras políticas do Plan como son as da loita contra o despoboamento (Política I), ou as que se centran na conservación e restauración de ecosistemas e a súa biodiversidade (Política II). Existe por tanto un evidente conflito potencial entre estas tres políticas.
2.5 Estratexia de conservación e de loita contra as ameazas de plantas protexidas de altos cumes ( Miteco, 2019)
Considéranse plantas de montaña non só as especies que se atopan a unha determinada altitude, senón as relacionadas coa vexetación supraforestal de matogueiras, pastos de montaña (formacións orófilas pulvinulares, espiñentas, rastreras, de gramíneas, etc.) roquedos e gleras.
Entre os obxectivos da devandita estratexia atópase o de sentar as bases da planificación e reforzar a coordinación intra e interadministrativa para mellorar o estado de conservación das especies que trata, eliminando ou reducindo as ameazas que sofren e asegurando a súa viabilidade a longo prazo no medio natural.
2.6 Estratexia Española de Conservación Vexetal 2014-2020 (2014)
Esta estratexia céntrase exclusivamente na diversidade vexetal silvestre. Refírese a todos os grupos florísticos (algas, fungos, liques, briófitos e plantas vasculares), incluídos os hábitats e ecosistemas dos que forman parte. Por tanto, cando se fala de “diversidade vexetal” no texto faise referencia ás especies silvestres.
META 2. Conservar in situ e ex situ a diversidade vexetal en España: entre os obxectivos para logralo están planificar e xestionar o territorio, dentro e fóra dos espazos protexidos, tendo en conta as necesidades de conservación das especies vexetais e as súas necesidades de adaptación ao cambio climático e de resposta a outras ameazas (Obxectivo 2.1.) e promover a protección e conservación de especies vexetais ameazadas in situ e ex situ (Obxectivo 2.3) .
META 3. Integrar os obxectivos de conservación da diversidade vexetal noutras políticas sectoriais e favorecer a concienciación da sociedade. O obxectivo 3.1. persegue considerar adecuadamente as necesidades de conservación da diversidade vexetal na avaliación de impacto ambiental e no deseño e planificación de políticas e actividades territoriais e sectoriais.
2.7 Lei 21/2013, do 9 de decembro, de avaliación ambiental *
“Avaliación ambiental”: proceso a través do cal se analizan os efectos significativos que teñen ou poden ter os plans, programas e proxectos, antes da súa adopción, aprobación ou autorización sobre o medio ambiente, incluíndo en #o devandito #análise os efectos daqueles sobre os seguintes factores: a poboación, a saúde humana, a flora, a fauna, a biodiversidade, a geodiversidade, a terra, o chan, o subsolo, o aire, a auga, o clima, o cambio climático, a paisaxe, os bens materiais, incluído o patrimonio cultural, e a interacción entre todos os factores mencionados.
“Impacto ou efecto significativo”: alteración de carácter permanente ou de longa duración dun ou varios factores mencionados na letra a). No caso de espazos Rede Natura 2000: efectos apreciables que poden empeorar os parámetros que definen o estado de conservación dos hábitats ou especies obxecto de conservación no lugar ou, no seu caso, as posibilidades do seu restablecemento.
2.8 Lei 42/2007, do 13 de decembro, do Patrimonio Natural e da Biodiversidade. E a súa modificación pola Lei 33/2015, do 21 de setembro *
Incorpóranse á planificación ambiental ou aos Plans de Ordenación dos Recursos Naturais, os corredores ecolóxicos, outorgando un papel prioritario ás vías pecuarias e as áreas de montaña. Estes corredores ecolóxicos deben participar no establecemento da rede europea e comunitaria de corredores biolóxicos definidos pola Estratexia Paneuropea de Diversidade Ecolóxica e Paisaxística e pola propia Estratexia Territorial Europea. En particular as Comunidades autónomas poderán utilizar estes corredores ecolóxicos, ou a definición de áreas de montaña, co fin de mellorar a coherencia ecolóxica, a funcionalidade e a conectividade da Rede Natura 2000.
Principios que inspiran esta Lei (título preliminar, art. 2)
a) O mantemento dos procesos ecolóxicos esenciais e dos sistemas vitais básicos, apoiando os servizos dos ecosistemas para o benestar humano.
b) A conservación e a restauración da biodiversidade e da geodiversidade.
c) A utilización ordenada dos recursos para garantir o aproveitamento sustentable do patrimonio natural, en particular, das especies e dos ecosistemas, a súa conservación, restauración e mellora e evitar a perda neta de biodiversidade.
d) A conservación e preservación da variedade, singularidade e beleza dos ecosistemas naturais, da diversidade xeolóxica e da paisaxe.
e) A integración dos requisitos da conservación, uso sustentable, mellora e restauración do patrimonio natural e a biodiversidade nas políticas sectoriais e, en particular, na toma de decisións no ámbito político, económico e social, así como a participación xusta e equitativa na repartición de beneficios que se deriven da utilización dos recursos xenéticos.
f) A prevalencia da protección ambiental sobre a ordenación territorial e urbanística e os supostos básicos da devandita prevalencia.
g) A precaución nas intervencións que poidan afectar a espazos naturais ou especies silvestres.
h) A garantía da información á cidadanía e concienciación sobre a importancia da biodiversidade, así como a súa participación no deseño e execución das políticas públicas, incluída a elaboración de disposicións de carácter xeral, dirixidas á consecución dos obxectivos desta lei.
i) A prevención dos problemas emerxentes consecuencia do cambio climático, a mitigación e adaptación ao mesmo, así como a loita contra os seus efectos adversos.
j) A contribución dos procesos de mellora na sustentabilidade do desenvolvemento asociados a espazos naturais ou seminaturais.
k) A participación dos habitantes e dos propietarios dos territorios incluídos en espazos protexidos nas actividades coherentes coa conservación do patrimonio natural e da biodiversidade que se desenvolvan nos devanditos espazos e nos beneficios que se deriven delas.
Artigo 4. Función pública do patrimonio natural e a biodiversidade
Artigo 5. Deberes dos poderes públicos
As Administracións públicas no seu respectivo ámbito competencial:
a) Promoverán a participación e as actividades que contribúan a alcanzar os obxectivos da presente lei.
b) Desenvolverán e aplicarán incentivos positivos para a conservación e uso sustentable do patrimonio natural e a biodiversidade e identificarán e, na medida do posible, eliminarán os incentivos contrarios á súa conservación.
Artigo 47. Coherencia e conectividade da Rede:
Co fin de mellorar a coherencia ecolóxica e a conectividade da Rede Natura 2000, as Administracións, tendo en conta o disposto no Artigo 15, fomentarán a conservación de corredores ecolóxicos e a xestión daqueles elementos da paisaxe e áreas terrestres e mariñas que resultan esenciais ou revistan primordial importancia para a migración, a distribución xeográfica e o intercambio xenético entre poboacións de especies de fauna e flora silvestres, tendo en conta os impactos futuros do cambio climático.
3. REXIONAIS
3.1 Lei 4/2015, do 24 de marzo, do Patrimonio Natural de Castela e León *
No seu artigo 15 establece que
a Junta de Castilla y León aprobará a normativa necesaria para garantir o recoñecemento, protección, xestión e ordenación da paisaxe, coa finalidade de preservar os seus valores naturais, patrimoniais, culturais, sociais e económicos nun marco de desenvolvemento sostible.
Aínda que aínda non desenvolveu unha lexislación específica, a instalación destes parques eólicos supón unha afección moi relevante dalgúns das paisaxes máis sobresalientes de Castela e León. Neste sentido, no artigo 18, indícase que
a Junta de Castilla y León elaborará un Catálogo de Paisaxes Sobresalientes de Castela e León, no que se recollerán aqueles territorios onde estean representados as distintas paisaxes características de Castela e León en bo estado de conservación.
Moitos dos lugares onde se expoñen estes proxectos cumpren coas condicións para formar parte dese futuro catálogo. A instalación dos parques eólicos conlevaría unha perda de calidade desas paisaxes e que non puidesen incluírse no devandito catálogo, o que pode ter importantes consecuencias socio-económicas (redución do turismo, por exemplo). Por iso, debería esperarse á elaboración do catálogo, ou ben, polo menos, poñer en corenta os proxectos que afectan a aqueles territorios que a priori contan cun alto valor paisaxístico, como sucede coa Cordilleira Cantábrica.
O artigo 19 recolle que:
A Junta de Castilla y León establecerá os criterios para a conservación da paisaxe que rexerán as actuacións sectoriais que teñan incidencia sobre o mesmo, con especial atención aos incluídos no Catálogo de Paisaxes Sobresalientes de Castela e León.
De igual forma determinaranse os criterios para seguir para lograr a integración paisaxística nas seguintes actuacións: edificación e outras instalacións en chan rústico, xestión forestal, reordenación agraria, implantación de infraestruturas lineais e parques eólicos, así como na restauración de terreos afectados por actividades extractivas.
Por tanto, cabe esperar que se realice unha planificación xeral de carácter rexional, na que, en primeiro lugar, identifíquense aqueles lugares nos que, polo alto valor da súa paisaxe, os parques eólicos non deberían en ningún caso implantarse, así como establecer uns criterios para mitigar o seu impacto no resto de territorios. Sen esa información dispoñible, a instalación de parques eólicos pode provocar un grave impacto nalgúns das paisaxes máis sobresalientes da Comunidade Autónoma antes de que estes sexan declarados.
Artigo 26. Planificación de infraestruturas.
1. Na planificación de novas infraestruturas procurarase evitar a afección significativa ás áreas naturais protexidas, áreas críticas para as especies ameazadas e hábitats en perigo de desaparición.
Artigo 62. Garantía de compatibilidade e clasificación de usos.
1. A realización de calquera actividade, plan, programa ou proxecto que, sen ter relación directa coa xestión dun espazo incluído na Rede Natura 2000 ou sen ser necesaria para a mesma, poida afectar de forma apreciable ao devandito espazo, xa sexa individualmente ou en combinación con outras, estará condicionada a que estea asegurado que non causará prexuízo á integridade daquel.
3.2 Lei 4/2011, do 29 de marzo, de aprobación das Directrices de Ordenación de Ámbito Subregional da Montaña Cantábrica Central en Castela e León *
Ten por obxecto establecer un marco de referencia que, baseado nas capacidades da Montaña, sirva para potenciar a dinamización social e económica do ámbito, respectuosa coa protección dos seus valiosos elementos naturais e culturais, buscando un modelo territorial equilibrado espacial e socialmente, desde estratexias de desenvolvemento sostible e de utilización racional dos recursos, orientando o plan local e sectorial. Diferentes directrices de aplicación Plena ( P), sendo vinculantes para as administracións públicas e os particulares, e modifican as determinacións dos instrumentos de plan urbanístico e sectorial ás que resulten contrarias.
Artigo 4. Obxectivo global: a calidade de vida ( P). 1.– O obxectivo final das Directrices é a consolidación dun modelo territorial con incidencia directa sobre a mellora das condicións da calidade de vida dos cidadáns do ámbito da Montaña Cantábrica Central. Con todo, este feito non só non se ve afectado positivamente os proxectos dos parques eólicos, senón que atentan de maneira directa contra os seguintes principios: A preservación do patrimonio natural e cultural, dadas as afeccións aos Hábitat de Interese Comunitario, as especies e os bens de interese cultural. Dita actividade, ademais, é contraria ao as directrices de dinamizar da actividade económica de maneira que sirva de sustento e mellora da poboación e actuar como atrayente, con diversificación da base socioeconómica e impide a recuperación de actividades agropecuarias e de xestión forestal e cinexética como modos de desenvolvemento territorial.
Artigo 34. Espazos Protexidos ( P). 1.– Consideraranse como Espazos Protexidos:
• Todos aqueles espazos que contan con algún réxime de usos especial derivado da normativa ambiental ou forestal: Rede Natura 2000 ( ZEC, LIC e ZEPA), Rede de Espazos Naturais (Espazos Naturais Protexidos e Zonas Naturais de Interese Especial) e Montes de Utilidade Pública).
• Os expresamente protexidos polo presente instrumento de ordenación baixo a categoría de Corredores Ecolóxicos.
• Espazos con valores ambientais, paisaxísticos ou naturais recoñecidos por lexislacións sectoriais de aplicación.
Artigo 33. Fomento de enerxías renovables ( B). Debido a que non se está valorando de forma obxectiva o impacto na paisaxe e no patrimonio cultural e natural, como así manifesta publicamente a comunidade científica.
3.3 Real Decreto 139/2011, do 4 de febreiro, para o desenvolvemento da Listaxe de Especies Silvestres en Réxime de Protección Especial e do Catálogo Español de Especies Ameazadas *
3.4 Decreto 120/2008, do 4 de decembro polo que se regula o Catálogo Rexional de Especies Ameazadas de Cantabria *
3.5 DECRETO 88/2007, do 19 de abril, polo que se regula o Catálogo galego de especies ameazadas *
3.6 Decreto 63/2007 DECRETO 63/2007, do 14 de xuño, polo que se crean o Catálogo de Flora Protexida de Castela e León e a figura de protección denominada Microreserva de Flora *
3.7 Lei 10/1998, do 5 de decembro, de Ordenación do Territorio de Castela e León *
Sinala cinco obxectivos inescusables para todos os instrumentos de planificación que convén lembrar: no artigo 2 establece como obxectivos que ha de perseguir a ordenación do territorio a promoción do desenvolvemento equilibrado e sostible da Comunidade, o aumento da cohesión económica e social e a mellora da calidade de vida dos seus habitantes, así como a xestión responsable dos recursos naturais e a protección do medio ambiente e do patrimonio cultural. O desenvolvemento equilibrado, sostible, o aumento da cohesión económica e social, a mellora da calidade de vida, a xestión responsable dos recursos e a protección do medio ambiente e o patrimonio natural. Así mesmo, o Estatuto de Autonomía consagra o deber dos poderes públicos de impulsar a compatibilidade entre a actividade económica e a calidade ambiental co fin de contribuír a un desenvolvemento sostible. No mesmo sentido, a normativa europea ten como fin contribuír a garantir a biodiversidade, tendo en conta as esixencias científicas, económicas, sociais, culturais e rexionais e cumprindo co obxectivo xeral do desenvolvemento sostible (Directiva 92/43/CEE do Consello, do 21 de maio de 1992, relativa á conservación dos Hábitats Naturais e da Fauna e Flora Silvestres).
